Thị trường là thuật ngữ phổ biến mà chúng ta thường nghe và sử dụng hàng ngày. Infina sẽ giải thích chi tiết về khái niệm, đặc điểm và hình thái của thị trường là gì trong bài viết này. Hãy cùng đọc để hiểu rõ hơn nhé!
Bạn có thể tìm hiểu đầy đủ Kiến thức đầu tư cơ bản tại đây:
Nội dung chính
Thị trường là gì?
Thị trường là nơi mà giao dịch mua bán hàng hóa, dịch vụ, tài sản, hoặc chứng khoán diễn ra giữa các người mua và người bán. Đây là một môi trường tập trung cho sự trao đổi và giao dịch, nơi mà giá cả và thông tin về các sản phẩm được công bố và quyết định.
Thị trường có thể có nhiều dạng, bao gồm thị trường hàng hóa, thị trường tài chính, thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản, và nhiều loại thị trường khác. Thị trường thường được điều chỉnh bởi luật pháp và có thể được ảnh hưởng bởi yếu tố kinh tế, chính trị, xã hội, và công nghệ.
Xem thêm: Thị phần là gì? Vai trò và cách xác định thị phần chính xác nhất hiện nay
Đặc điểm của thị trường
Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo là gì?
Cạnh tranh độc quyền
Cạnh tranh độc quyền là một tình trạng trong đó một công ty hoặc một nhóm công ty nắm giữ sự kiểm soát độc quyền hoặc quyền kiểm soát toàn bộ hoặc một phần lớn thị trường hoặc ngành công nghiệp. Trong tình trạng cạnh tranh độc quyền, doanh nghiệp không phải đối mặt với sự cạnh tranh mạnh từ các đối thủ cạnh tranh, và có thể tận dụng quyền kiểm soát để đạt được lợi ích kinh tế, tăng giá cả và giới hạn lựa chọn của người tiêu dùng.
Cạnh tranh độc quyền thường gây ra lo ngại về khả năng cản trở sự phát triển và đổi mới trong ngành công nghiệp, và có thể dẫn đến sự thiếu công bằng và hạn chế lựa chọn cho người tiêu dùng.
Độc quyền tập đoàn
Độc quyền tập đoàn là tình trạng khi một tập đoàn hoặc công ty nắm giữ quyền kiểm soát và ảnh hưởng đáng kể đến một ngành công nghiệp hoặc thị trường cụ thể mà không gặp sự cạnh tranh đáng kể từ các đối thủ. Tập đoàn độc quyền thường có lợi thế về tài chính, quy mô, công nghệ, quyền sở hữu trí tuệ hoặc quan hệ đối tác mạnh mẽ, gây khó khăn cho các đối thủ khác trong việc nhập cảnh, phát triển hoặc cạnh tranh trên thị trường tương tự.
Các tập đoàn độc quyền có thể tận dụng quyền kiểm soát của mình để áp đặt giá cả cao hơn, giới hạn lựa chọn của người tiêu dùng, hạn chế sự cạnh tranh và động lực cho sự đổi mới và phát triển trong ngành công nghiệp. Điều này có thể gây lo ngại về tính công bằng và ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế và cạnh tranh trong xã hội.
Vì lợi ích công cộng và khuyến khích sự cạnh tranh, nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế thiết lập các quy định và chính sách cạnh tranh để kiểm soát và hạn chế sự hình thành và duy trì độc quyền tập đoàn, bảo vệ sự công bằng và tạo cơ hội cho sự cạnh tranh và đổi mới.
Thị trường độc quyền thuần túy
- Bằng sáng chế: Có thể giúp một hãng có được vị trí độc quyền với sản phẩm hoặc một quy trình công nghệ nhất định.
- Các yếu tố đầu vào: Khi kiểm soát hết toàn bộ nguồn cung cấp nguyên liệu để chế tạo một sản phẩm nào đó, một hãng/công ty có thể thu được vị trí độc quyền.
- Quy định của chính phủ.
- Độc quyền tự nhiên do tính kinh tế quy mô (sự lợi thế của một hãng lớn so với hãng nhỏ).
Đặc điểm:
- Vì là độc quyền nên đường cầu cho doanh nghiệp cũng là đường cầu thị trường.
- Thị trường lớn.
- Có thể áp dụng chiến lược phân biệt giá khi người tiêu dùng trao đổi hàng hóa với nhau.
- Để bán được hàng hóa nhiều hơn, chỉ có biện pháp giảm giá xuống theo quy luật cầu.
Thị trường canh tranh hoàn hảo
- Có nhiều người bán và mua độc lập với nhau.
- Toàn bộ sản phẩm đồng nhất, có thể thay thế một cách hoàn hảo cho nhau.
- Người mua lẫn người bán đều có đầy đủ thông tin về thị trường.
- Không có rào cản cho Doanh nghiệp khi tham gia hoặc rời bỏ thị trường.
Ý nghĩa và ảnh hưởng của thị trường đến doanh nghiệp và người tiêu dùng
Thị trường có ý nghĩa và ảnh hưởng quan trọng đối với cả doanh nghiệp và người tiêu dùng. Dưới đây là một số điểm chính về ý nghĩa và ảnh hưởng của thị trường đối với cả hai bên:
- Cơ hội kinh doanh: Thị trường tạo ra cơ hội kinh doanh cho các doanh nghiệp. Sự tồn tại của thị trường mở ra khả năng tiếp cận đến một lượng lớn khách hàng tiềm năng, tăng cơ hội để bán sản phẩm hoặc dịch vụ và tạo doanh thu.
- Cạnh tranh: Thị trường tạo ra môi trường cạnh tranh giữa các doanh nghiệp. Sự cạnh tranh khuyến khích các doanh nghiệp nâng cao chất lượng, tăng cường sáng tạo và cung cấp sản phẩm và dịch vụ tốt hơn để thu hút và duy trì khách hàng.
- Sự tương tác giữa cung và cầu: Thị trường cho phép sự tương tác giữa nguồn cung và nhu cầu. Doanh nghiệp sản xuất và cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Ngược lại, người tiêu dùng thông qua quyết định mua hàng tạo ra yêu cầu cho các sản phẩm và dịch vụ.
- Định giá: Thị trường đóng vai trò quan trọng trong việc xác định giá trị của các sản phẩm và dịch vụ. Các doanh nghiệp đưa ra giá cả dựa trên cung cầu và sự cạnh tranh trên thị trường. Người tiêu dùng sẽ đánh giá giá trị của sản phẩm và dịch vụ để quyết định mua hoặc không mua.
- Lựa chọn và sự đa dạng: Thị trường mang đến sự đa dạng cho người tiêu dùng. Các doanh nghiệp cạnh tranh để cung cấp các sản phẩm và dịch vụ đa dạng, cho phép người tiêu dùng lựa chọn theo sở thích và nhu cầu của mình.
- Phản hồi và cải tiến: Thị trường cung cấp phản hồi từ khách hàng về sản phẩm và dịch vụ. Các doanh nghiệp có thể sử dụng phản hồi này để cải tiến và nâng cao chất lượng để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng.
- Tạo việc làm và tăng trưởng kinh tế: Thị trường tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế và tạo việc làm. Qua hoạt động kinh doanh, doanh nghiệp tạo ra việc làm, tăng thu nhập và góp phần vào sự phát triển của nền kinh tế.
Tóm lại, thị trường có ý nghĩa to lớn đối với doanh nghiệp và người tiêu dùng. Nó cung cấp cơ hội kinh doanh, khuyến khích cạnh tranh, tạo ra sự tương tác giữa cung và cầu, xác định giá trị, mang đến lựa chọn và sự đa dạng, cung cấp phản hồi và cải tiến, cũng như tạo ra việc làm và tăng trưởng kinh tế.
Hình thái của thị trường là gì?
Thị trường tự do
Thị trường tự do là một hệ thống kinh tế trong đó các hoạt động mua bán hàng hóa, dịch vụ và tài sản diễn ra một cách tự do và không bị can thiệp từ phía chính phủ hoặc các quy định quá mức. Thị trường tự do đặt trọng tâm vào nguyên tắc của sự cạnh tranh và sự tương tác tự do giữa các người mua và người bán.
Trong thị trường tự do, các quyết định về giá cả, sản xuất, tiêu thụ và đầu tư được dựa trên sự cạnh tranh và sự tương tác giữa người tiêu dùng và doanh nghiệp. Người tiêu dùng có quyền lựa chọn và quyết định mua hàng từ những nguồn cung khác nhau, trong khi doanh nghiệp có quyền tự do sản xuất và quảng cáo sản phẩm của mình.
Thị trường tự do thường được coi là một phần quan trọng của nền kinh tế tự do, nơi các hoạt động kinh tế diễn ra dựa trên quyền sở hữu tư nhân, quyền tự do kinh doanh và quyền lựa chọn cá nhân. Tuy nhiên, thị trường tự do không đồng nghĩa với việc không có quy định hay sự can thiệp của chính phủ. Một chính phủ có vai trò quản lý, thiết lập quy tắc cạnh tranh công bằng và giám sát hoạt động thị trường vẫn cần thiết để đảm bảo sự công bằng và tránh sự lạm dụng quyền lực từ các bên tham gia thị trường.
Thị trường hàng hóa
Thị trường hàng hóa là nơi mà giao dịch mua bán các loại hàng hóa diễn ra giữa người mua và người bán. Hàng hóa có thể bao gồm các sản phẩm nông sản, kim loại quý, dầu và khí đốt, hàng công nghiệp, hàng tiêu dùng và nhiều loại khác.
Trong thị trường hàng hóa, giá cả và số lượng hàng hóa được xác định bởi sự cân nhắc giữa nguồn cung và nhu cầu. Các nhà đầu tư và nhà buôn có thể mua và bán các hợp đồng tương lai hay chứng chỉ tham chiếu hàng hóa để tham gia giao dịch trên thị trường hàng hóa. Các giao dịch này thường được thực hiện thông qua các sàn giao dịch hàng hóa hoặc các nền tảng giao dịch điện tử.
Thị trường hàng hóa có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm cung cầu, biến động giá, tình hình kinh tế toàn cầu, thay đổi chính sách, điều kiện thời tiết và các yếu tố địa điểm. Các nhà đầu tư thường theo dõi thông tin về thị trường hàng hóa để đưa ra quyết định đầu tư thông minh và tận dụng cơ hội thu lợi từ sự biến động giá cả và các xu hướng thị trường.
Thị trường tiền tệ
Thị trường tiền tệ, hay còn được gọi là thị trường ngoại hối (Forex), là nơi giao dịch mua bán các loại tiền tệ của các quốc gia khác nhau. Thị trường tiền tệ là thị trường tài chính lớn nhất và phức tạp nhất trên thế giới, với hàng tỷ đô la được giao dịch hàng ngày.
Trong thị trường tiền tệ, người mua và người bán giao dịch các cặp tiền tệ, ví dụ như EUR/USD (euro đổi sang đô la Mỹ) hoặc GBP/JPY (bảng Anh đổi sang yen Nhật). Giá trị của mỗi cặp tiền tệ được xác định bởi sự biến động giữa nguồn cung và nhu cầu của chúng trên thị trường.
Thị trường tiền tệ hoạt động liên tục trong suốt ngày và đêm trên toàn cầu, từ Chủ nhật đến thứ Sáu. Các giao dịch được thực hiện thông qua các ngân hàng, tổ chức tài chính, các sàn giao dịch ngoại hối và các nhà đầu tư cá nhân trên toàn cầu. Các yếu tố kinh tế, chính trị và tài chính có thể ảnh hưởng đến giá trị của tiền tệ và tạo ra cơ hội đầu tư trong thị trường này.
Thị trường tiền tệ cung cấp các cơ hội lớn cho nhà đầu tư và các nhà giao dịch, nhưng cũng mang đến rủi ro cao do tính chất biến động và phức tạp của nó. Nhà đầu tư thường sử dụng các phân tích kỹ thuật và cơ bản, cùng với các chiến lược giao dịch, để đưa ra quyết định thông minh trong việc mua và bán tiền tệ trên thị trường này.
Thị trường tài chính là gì?
Thị trường tài chính là một hệ thống giao dịch và tương tác của các công cụ tài chính, bao gồm tiền tệ, chứng khoán, hàng hóa, trái phiếu và các sản phẩm tài chính khác. Đây là nơi mà người mua và người bán gặp nhau để thực hiện giao dịch và chuyển đổi tài sản tài chính.
Thị trường tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn vốn, xác định giá trị tài sản và quản lý rủi ro tài chính. Nó cung cấp cơ hội cho nhà đầu tư để đầu tư, giao dịch và bảo vệ tài sản của họ. Thị trường tài chính cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự tương tác giữa người vay và người cho vay, giúp hỗ trợ hoạt động kinh tế và phát triển kinh tế của một quốc gia.
Thị trường tài chính có thể được phân thành nhiều loại, bao gồm thị trường tiền tệ, thị trường chứng khoán, thị trường hàng hóa, thị trường trái phiếu, thị trường tài chính phái sinh và nhiều hình thức khác. Mỗi loại thị trường có tính chất riêng và có quy tắc và quy định riêng để quản lý giao dịch và hoạt động.
Thị trường tài chính cung cấp khả năng tạo ra lợi nhuận và rủi ro. Nhà đầu tư và các nhà giao dịch thường sử dụng các phương pháp phân tích và chiến lược đầu tư để đưa ra quyết định thông minh trong việc mua bán và đầu tư trên thị trường tài chính.
Thị trường chứng khoán
Đây là một thị trường ngày càng trở nên sôi nổi kể từ khi được thành lập. Đây là nơi diễn ra các giao dịch về chứng khoán, cổ phiếu. Cách thức giao dịch có tính phức tạp cao và khó kiểm soát được. Chủ yếu các hoạt động giao dịch trong thị trường này phần lớn diễn ra trên internet.
App đầu tư chứng khoán dành cho người mới bắt đầu
Đầu tư cổ phiếu lô lẻ với giá cực thấp – trải nghiệm làm cổ đông các công ty lớn với số vốn nhỏ. Bạn có thể mở tài khoản chứng khoán trực tiếp tại app Infina và giao dịch chứng khoán lô chẵn và lô lẻ với số vốn cực thấp chỉ từ 10.000đ.
Sau khi đã hiểu thị trường là gì, Infina sẽ giới thiệu tổng quan về thị trường chứng khoán để cung cấp cho bạn cái nhìn tổng cảnh.
Lịch sử thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán thế giới
Thế kỷ 15 tại Bỉ, thị trường chứng khoán bắt đầu như một điểm giao dịch nhỏ trong các quán cà phê, sau đó mở rộng thành chợ trao đổi hàng hóa với sự tăng số lượng người tham gia.
Phiên chợ riêng đầu tiên diễn ra vào năm 1453 tại Bỉ, với một biểu trưng là 3 túi da và từ “Bourse” có nghĩa là “mậu dịch thị trường” hoặc còn được gọi là “sở giao dịch”.
Việc này càng mở rộng hơn vì nhu cầu giao dịch ngày càng tăng. Vào thế kỷ 16, một quan đại thần của Anh đã đến Bỉ và sau đó trở về London để thành lập một “mậu dịch thị trường”. Đó là khởi đầu của Sở giao dịch Chứng khoán London, nơi trở thành trung tâm tài chính quan trọng.
Các quốc gia khác như Pháp, Hà Lan, Bắc Âu, Tây Âu và Bắc Mỹ cũng đã chứng kiến sự phát triển tự phát của thị trường chứng khoán.
Lịch sử thị trường chứng khoán toàn cầu đã trải qua các giai đoạn phát triển và suy thoái. Sự kiện “Ngày Thứ 5 Đen Tối” (29/10/1987) và “Ngày Thứ 2 Đen Tối” tạo ra cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, gây mất niềm tin và giảm giá chứng khoán mạnh nhất.
Có 4 sở giao dịch được đánh giá hàng đầu thế giới, bao gồm Sở Giao dịch Chứng khoán London, Sở Giao dịch Chứng khoán Mỹ, Sở Giao dịch Chứng khoán NASDAQ và Sở Giao dịch Chứng khoán Amsterdam.
Xem thêm: Các chỉ số chứng khoán thế giới quan trọng đặc biệt cần biết (phần 1)
Thị trường chứng khoán Việt Nam
Năm 2000, ngày 28/7, phiên giao dịch chứng khoán đầu tiên được tổ chức giao dịch tại Hồ Chí Minh với 2 công ty niêm yết.
Đến năm 2006, Vinamilk chào sàn giúp vốn hóa HoSE tăng gấp 2 lần trong một ngày.
Ngoài Vinamilk còn có 76 Doanh nghiệp niêm yết mới trong năm giá trị vốn hóa tăng lên 149 nghìn tỷ, tăng 144% sau 1 năm. Vào năm 2007, VN-Index đã đạt đỉnh kỷ lục do sự gia tăng đáng kể của các doanh nghiệp nhà nước tham gia IPO. Năm 2008, ảnh hưởng từ khủng hoảng tài chính thế giới, giá trị vốn hóa tụt 66%, bốc hơi 195 nghìn tỷ.
Sau 10 năm, năm 2018, Vn-index tạo đỉnh mới từ năm 2007, được Tổ chức tính toán chỉ số chứng khoán toàn cầu FTSE (Financial Times Stock Exchange) bổ sung các thị trường mới nổi vào danh sách theo dõi khi chúng được nâng hạng từ thị trường cận biên. Hiện tại thị trường chứng khoán Việt Nam đang trên đà phục hồi mạnh mẽ sau dịch Covid-19.
Xem thêm: Nếu đầu tư vào mã cổ phiếu VNM 10 triệu từ năm 2021 thì bạn có lời không?
Tổng kết
Đây là thời điểm thị trường trên đà hồi phục sau đại dịch, là thời điểm tốt nhất để vào thị trường, đón đầu những làn sóng mới. Nên bạn cần phải hiểu thị trường là gì cũng như các đặc điểm của thị trường để có hướng đi đầu tư đúng cách.
Bạn có cảm nghĩ như thế nào? Hãy để lại bình luận phía dưới nhé!
Xem thêm:
- Tiêu chí đánh giá những nơi mở tài khoản chứng khoán như thế nào?
- TOP 4 sàn giao dịch chứng khoán phổ biến nhất tại Việt Nam
