Zero-Based Budgeting Là Gì?

Zero-Based Budgeting (ZBB) là phương pháp lập ngân sách bắt đầu từ con số 0 mỗi tháng. Thay vì dựa trên ngân sách kỳ trước, bạn sẽ phân bổ toàn bộ thu nhập vào các mục tiêu như chi tiêu, tiết kiệm, và đầu tư, đảm bảo không để lại số dư.

Lợi ích chính:

• Kiểm soát chi tiêu chặt chẽ: Loại bỏ các khoản chi không cần thiết.
• Tăng khả năng tiết kiệm: Tiết kiệm ngay từ đầu, không phải cuối tháng.
• Xây dựng thói quen tài chính lành mạnh: Theo dõi và điều chỉnh chi tiêu thường xuyên.

Các bước thực hiện:

1. Tính tổng thu nhập: Xác định số tiền bạn có mỗi tháng.
2. Phân nhóm chi tiêu: Chia thành các danh mục như sinh hoạt, cá nhân, nợ, tiết kiệm.
3. Cân đối về 0: Đảm bảo mọi đồng tiền đều có mục đích.
4. Theo dõi và cập nhật: Kiểm tra định kỳ và điều chỉnh khi cần.

So sánh nhanh:

Zero-Based Budgeting đòi hỏi kỷ luật nhưng mang lại hiệu quả kiểm soát tài chính vượt trội.

Thiết lập Zero-Based Budgeting

Để áp dụng Zero-Based Budgeting (ZBB) một cách hiệu quả, hãy làm theo các bước dưới đây:

Bước 1: Tính tổng thu nhập hàng tháng

Bắt đầu bằng cách xác định tổng thu nhập hàng tháng của bạn. Nếu thu nhập không ổn định, hãy sử dụng mức thấp nhất trong vài tháng gần đây để đảm bảo tính chính xác.

Bước 2: Phân nhóm chi tiêu

Hãy chia chi tiêu của bạn thành các nhóm chính để dễ quản lý. Dưới đây là một số gợi ý:

Bước 3: Cân đối số dư về 0

Phân bổ toàn bộ thu nhập vào các nhóm chi tiêu đã xác định sao cho số dư cuối cùng bằng 0. Ví dụ, nếu thu nhập hàng tháng của bạn là 20.000.000 đồng, bạn có thể phân bổ như sau:

• Chi phí sinh hoạt: 7.000.000 đồng
• Chi tiêu cá nhân: 5.000.000 đồng
• Thanh toán nợ: 3.000.000 đồng
• Chi phí phát sinh: 2.000.000 đồng
• Tiết kiệm và đầu tư: 3.000.000 đồng

Bước 4: Theo dõi và cập nhật

Để đảm bảo ngân sách luôn hiệu quả, hãy thường xuyên kiểm tra và điều chỉnh. Nếu có chi phí phát sinh, bạn cần giảm các khoản mục khác để giữ ngân sách cân bằng. Các công cụ như ứng dụng quản lý tài chính hoặc bảng tính có thể giúp bạn theo dõi chi tiêu dễ dàng hơn.

Hãy thực hiện từng bước một cách linh hoạt và điều chỉnh phù hợp với tình hình tài chính cá nhân của bạn để đạt được kết quả tốt nhất.

Lợi ích của Zero-Based Budgeting

Kiểm soát chi tiêu hiệu quả hơn

Zero-Based Budgeting (ZBB) yêu cầu bạn phân bổ toàn bộ thu nhập ngay từ đầu, giúp quản lý chi tiêu một cách chặt chẽ và có kế hoạch hơn. Thay vì chi tiêu theo cảm hứng, phương pháp này đòi hỏi bạn phải phân chia mọi khoản thu nhập vào các mục đích cụ thể. Điều này mang lại những lợi ích như:

• Giảm thiểu và loại bỏ các khoản chi không cần thiết.
• Điều chỉnh ngân sách phù hợp với nhu cầu thực tế.
• Tránh tình trạng “vay mượn” giữa các khoản chi.

Việc phân bổ chi tiêu rõ ràng không chỉ giúp bạn sử dụng tiền hiệu quả mà còn mang lại nhiều giá trị khác.

Tăng khả năng tiết kiệm

ZBB không chỉ giúp bạn kiểm soát chi tiêu mà còn hỗ trợ tích lũy tài chính. Thay vì tiết kiệm những gì còn lại vào cuối tháng, bạn sẽ chủ động dành ra một khoản tiết kiệm ngay từ khi lập ngân sách. Cách tiếp cận này đảm bảo bạn luôn có một phần thu nhập được dành riêng cho mục đích tiết kiệm.

Xây dựng thói quen tài chính lành mạnh

ZBB còn giúp hình thành các thói quen quản lý tài chính tốt thông qua:

• Khuyến khích bạn cân nhắc kỹ trước mỗi quyết định chi tiêu.
• Tạo thói quen theo dõi và ghi chép thu chi thường xuyên.
• Giúp bạn nhận diện rõ các ưu tiên tài chính cá nhân.

Để đạt hiệu quả cao nhất, bạn cần kiên trì áp dụng ZBB trong thời gian dài và điều chỉnh ngân sách thường xuyên sao cho phù hợp với tình hình thực tế.

Tài khoản nhận tiền, Sinh lời tự động như gửi tiết kiệm!

Tài khoản sinh lời Infina là sự lựa chọn lý tưởng cho tất cả mọi người, những ai muốn tối ưu hóa tài chính cá nhân và sinh lời trên dòng tiền của mình.

Nạp và rút tiền nhanh chóng trong vòng 30 giây, nhận lợi nhuận hàng ngày và rút vốn bất kỳ lúc nào mà không bị mất lợi nhuận.

Được Công ty TNHH MTV quản lý quỹ ACB (ACBC), Công ty cổ phần quản lý quỹ PVI (PVI AM) quản lý đầu tư và Ngân hàng BIDV lưu ký. Quỹ ACBC, và Quỹ PVI AM sẽ thực hiện gửi tiền tại các ngân hàng, tổ chức tín dụng uy tín.

Trải nghiệm sinh lời miễn phí

Công cụ hỗ trợ Zero-Based Budgeting

Ứng dụng và dịch vụ quản lý ngân sách

Hiện nay, có nhiều ứng dụng giúp quản lý ngân sách theo phương pháp Zero-Based Budgeting. MoneyNote là một lựa chọn quen thuộc với người dùng tại Việt Nam, cung cấp các tính năng như:

• Quản lý thu chi hàng ngày.
• Tạo nhiều ví tiền cho các mục đích khác nhau.
• Chia sẻ thông tin tài chính với gia đình hoặc bạn bè.
• Tạo báo cáo chi tiết để theo dõi hiệu quả tài chính.

Bên cạnh đó, Infina là nền tảng hỗ trợ tiết kiệm hiệu quả với tài khoản sinh lời không kỳ hạn, mức sinh lời 4,9%/năm. Với hơn 2 triệu người dùng, Infina mang lại sự an tâm trong việc quản lý quỹ dự phòng, một phần quan trọng của kế hoạch Zero-Based Budgeting.

Ngoài việc sử dụng ứng dụng, bạn cũng có thể tận dụng các mẫu lập ngân sách để quản lý tài chính dễ dàng hơn.

Mẫu lập ngân sách

Các mẫu ngân sách có sẵn là công cụ hữu ích giúp bạn dễ dàng lập kế hoạch và theo dõi chi tiêu. Nhiều mẫu miễn phí có thể được tìm thấy trên:

• Excel.
• Google Sheets.
• File PDF.

Những mẫu này thường được thiết kế với các danh mục chi tiêu và tiết kiệm phổ biến. Chúng hỗ trợ bạn:

• Phân bổ thu nhập hợp lý cho từng mục tiêu.
• So sánh chi tiêu thực tế với kế hoạch đã đặt ra.
• Điều chỉnh ngân sách nhanh chóng khi cần.

Phương pháp theo dõi chi tiêu

Để áp dụng Zero-Based Budgeting hiệu quả, việc theo dõi chi tiêu thường xuyên đóng vai trò quan trọng. Một số gợi ý bao gồm:

• Phân tích chi tiêu trong 2-3 tháng gần nhất để hiểu rõ thói quen tài chính.
• Ghi lại mọi khoản thu chi hàng ngày để duy trì kỷ luật.
• Thường xuyên kiểm tra và điều chỉnh ngân sách dựa trên tình hình thực tế.

Một cách đơn giản nhưng hiệu quả là sử dụng hệ thống phong bì. Với phương pháp này, bạn chia tiền mặt vào các phong bì khác nhau, mỗi phong bì dành cho một mục đích chi tiêu cụ thể. Điều này giúp bạn kiểm soát chi tiêu dễ dàng và tránh vượt quá ngân sách đã đặt ra.

Các vấn đề thường gặp và cách khắc phục

Khi đã thiết lập ngân sách, việc duy trì hiệu quả Zero-Based Budgeting (ZBB) đòi hỏi bạn phải đối mặt với một số thách thức thực tế. Dưới đây là những vấn đề phổ biến và cách xử lý chúng.

Theo dõi mọi khoản chi tiêu

Một trong những khó khăn lớn khi áp dụng ZBB là việc ghi chép và theo dõi toàn bộ chi tiêu. Theo nghiên cứu của Mint vào tháng 3/2024, những người theo dõi chi tiêu đều đặn trong ít nhất 3 tháng đã tăng mức tiết kiệm trung bình lên 25%.

Để quản lý tốt hơn, bạn nên:

• Duy trì các danh mục chi tiêu đã thiết lập: Đừng bỏ qua bất kỳ khoản nào, dù nhỏ.
• Lập kế hoạch chi tiêu định kỳ: Cuối mỗi tháng hoặc đầu tháng, dành thời gian để lên kế hoạch.
• Kiểm tra hàng tuần: Thói quen này giúp bạn phát hiện sớm các sai lệch và điều chỉnh kịp thời.

Xử lý thay đổi ngân sách

Biến động bất ngờ về thu nhập hoặc chi tiêu có thể khiến việc giữ ngân sách ở mức 0 trở nên khó khăn hơn.

“Nếu bạn chưa theo dõi chi tiêu rõ ràng hoặc cảm thấy thiếu kiểm soát, ZBB là phương pháp tốt”.

Một vài cách xử lý hiệu quả:

• Giảm các khoản chi khác khi có chi phí không mong muốn: Có thể dùng đến quỹ dự phòng để đảm bảo ngân sách không bị phá vỡ.
• Sử dụng thu nhập tháng trước: Lập ngân sách dựa trên số tiền thực tế từ tháng trước sẽ giúp bạn kiểm soát tốt hơn.

Những điều chỉnh này sẽ giúp bạn giữ ngân sách ổn định ngay cả khi có thay đổi bất ngờ.

Duy trì kỷ luật tài chính

Để áp dụng ZBB lâu dài, bạn cần xây dựng thói quen và áp dụng công nghệ hỗ trợ. Một số gợi ý:

• Kiểm tra ngân sách thường xuyên: Điều này giúp bạn luôn bám sát mục tiêu tài chính.
• Tự động hóa qua ứng dụng tài chính: Các ứng dụng hiện đại có thể giúp bạn tiết kiệm thời gian và công sức.
• Áp dụng công nghệ AI: Công nghệ này hỗ trợ bạn điều chỉnh ngân sách một cách thông minh và nhanh chóng.

Xây dựng thói quen quản lý chi tiêu và trách nhiệm tài chính là yếu tố quan trọng để duy trì ZBB trong dài hạn.

Pay yourself first!

Tạm dịch: Trả cho bản thân trước!

Bắt đầu với Zero-Based Budgeting

Các bước cơ bản để thực hiện

Để áp dụng phương pháp Zero-Based Budgeting (ZBB) hiệu quả, bạn cần thực hiện ba bước chính:

• Xác định tổng thu nhập: Biết rõ mình có bao nhiêu tiền mỗi tháng.
• Phân chia chi tiêu theo mục đích: Lập danh sách các danh mục chi tiêu cụ thể.
• Áp dụng nguyên tắc Thu nhập – Chi tiêu = 0: Mỗi đồng phải được “điều phối” hợp lý, không để dư thừa mà không có mục đích.

Ví dụ: Với thu nhập 30.000.000 đồng/tháng, bạn có thể phân bổ ngân sách như sau:

Việc áp dụng ZBB không chỉ giúp bạn kiểm soát chi tiêu mà còn tạo nền tảng để đạt được các mục tiêu tài chính dài hạn.