5 Rủi Ro Khi Đầu Tư Vào Thị Trường Mới Nổi Việt Nam

Việt Nam là một thị trường mới nổi hấp dẫn với tốc độ tăng trưởng GDP dự kiến 6,5% vào năm 2025 và tầng lớp trung lưu đang mở rộng nhanh chóng. Tuy nhiên, đầu tư tại đây cũng đi kèm với nhiều rủi ro mà bạn cần nắm rõ:

5 Rủi Ro Chính:

1. Thay đổi chính sách và pháp lý: Quy định thường xuyên thay đổi, thiếu nhất quán, và có thể áp dụng hồi tố.
2. Yếu tố kinh tế vĩ mô: Rủi ro từ lạm phát, biến động tỷ giá, và dòng vốn ngoại không ổn định.
3. Hạn chế trong giao dịch: Thanh khoản thấp, thủ tục hành chính phức tạp, và cơ sở hạ tầng thị trường chưa hoàn thiện.
4. Quản trị doanh nghiệp yếu: Minh bạch thông tin kém, quản trị gia đình chi phối, và tiêu chuẩn báo cáo chưa đạt chuẩn quốc tế.
5. Hạ tầng thị trường chưa ổn định: Hệ thống giao dịch còn lỗi thời, gây gián đoạn và giảm niềm tin của nhà đầu tư.

Lời khuyên nhanh:

• Theo dõi sát sao các thay đổi chính sách và kinh tế.
• Đa dạng hóa danh mục đầu tư để giảm thiểu rủi ro.
• Ưu tiên các doanh nghiệp có quản trị tốt và minh bạch.
• Chọn sàn giao dịch uy tín và chuẩn bị chiến lược đầu tư dài hạn.

Đầu tư vào Việt Nam có thể mang lại lợi nhuận cao, nhưng đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và hiểu rõ rủi ro.

1. Thay Đổi Chính Sách và Pháp Lý

Một trong những rủi ro lớn khi đầu tư vào thị trường Việt Nam là sự thay đổi bất ngờ về chính sách và pháp lý, điều này có thể gây khó khăn cho nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài. Báo cáo cho thấy hệ thống pháp lý tại Việt Nam thường xuyên được điều chỉnh, với những thay đổi liên quan đến luật đất đai, bất động sản, ngân hàng, viễn thông và nhiều lĩnh vực khác.

Chẳng hạn, lĩnh vực thanh toán điện tử đã trải qua nhiều thay đổi quan trọng. Vào tháng 1/2020, chính phủ đã bãi bỏ giới hạn sở hữu nước ngoài đối với các công ty trong lĩnh vực này, đồng thời cải tiến các thủ tục cho doanh nghiệp nước ngoài, thể hiện nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư.

Một số khó khăn mà nhà đầu tư cần chú ý:

• Sự thiếu nhất quán trong cách giải thích và thực thi quy định giữa các cơ quan quản lý và địa phương.
• Một số thay đổi về luật, đặc biệt là chính sách thuế, được áp dụng hồi tố, gây bất lợi.

Tuy nhiên, không phải mọi điều chỉnh đều mang lại thách thức. Ví dụ, Thông tư 68/2024/TT-BTC ban hành ngày 18/9/2024 đã loại bỏ yêu cầu ký quỹ trước cho nhà đầu tư quốc tế trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Theo ông Young Lee, Giám đốc Kinh doanh Cổ phiếu Châu Á tại Morgan Stanley, quy định này đã giúp thị trường chứng khoán Việt Nam tiến gần hơn đến các tiêu chuẩn của FTSE Russell.

Để đối phó với những rủi ro này, nhà đầu tư nên tham khảo ý kiến chuyên gia pháp lý, theo sát các thay đổi chính sách, duy trì liên lạc với cơ quan chức năng và phân tán rủi ro bằng cách đa dạng hóa danh mục đầu tư.

2. Các Yếu Tố Ổn Định Kinh Tế

Khi đã xem xét các rủi ro về chính sách và pháp lý, giờ là lúc phân tích những yếu tố kinh tế vĩ mô ảnh hưởng đến quyết định đầu tư vào các thị trường mới nổi.

Ổn định kinh tế và lạm phát

Ổn định kinh tế đóng vai trò quan trọng khi đầu tư vào các thị trường như Việt Nam. Tỷ lệ lạm phát dao động ở mức 4–4,5%/năm, tuy không phải là mức quá cao, nhưng vẫn tiềm ẩn những rủi ro nhất định.

Biến động tỷ giá và tác động đến giá trị tài sản

Tỷ giá hối đoái có thể ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị tài sản ròng (NAV) của các quỹ đầu tư. Khi tỷ giá biến động mạnh, NAV có thể bị giảm sút, dẫn đến tổn thất cho các nhà đầu tư.

Dòng vốn ngoại và những rủi ro liên quan

Trong vài năm gần đây, dù vốn ngoại không chiếm tỷ trọng lớn trên thị trường chứng khoán, nhưng tác động của nó vẫn rất đáng kể. Ví dụ, từ tháng 10/2022 đến tháng 1/2023, thị trường chứng kiến sự tăng trưởng mạnh nhờ lượng mua ròng từ các nhà đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, điều này thay đổi khi khối ngoại chuyển sang bán ròng vào giữa tháng 2/2023, gây áp lực giảm điểm đáng kể cho thị trường.

Chính sách tiền tệ và ảnh hưởng đến kinh tế

Chính sách lãi suất thị trường mở (OMO) cũng có tác động lớn. Theo dữ liệu, lạm phát giảm khoảng 0,5 điểm phần trăm sau 8 tháng áp dụng chính sách, trong khi sản xuất công nghiệp giảm gần 3 điểm sau 12 tháng.

Các biện pháp giảm thiểu rủi ro

Để giảm thiểu tác động từ các yếu tố kinh tế, nhà đầu tư nên cân nhắc:

• Theo dõi sát sao dòng vốn và xu hướng thị trường.
• Đa dạng hóa danh mục đầu tư để tránh phụ thuộc vào một nguồn duy nhất.
• Tham khảo ý kiến chuyên gia tài chính trước khi đưa ra quyết định.

Năm 2023, thị trường chứng khoán Việt Nam huy động được hơn 418 nghìn tỷ đồng, tăng 33,5% so với năm 2022. Con số này cho thấy tiềm năng phát triển lớn, nhưng cũng cảnh báo về những rủi ro khi quy mô thị trường ngày càng mở rộng.

Tài khoản nhận tiền, Sinh lời tự động như gửi tiết kiệm!

Tài khoản sinh lời Infina là sự lựa chọn lý tưởng cho tất cả mọi người, những ai muốn tối ưu hóa tài chính cá nhân và sinh lời trên dòng tiền của mình.

Nạp và rút tiền nhanh chóng trong vòng 30 giây, nhận lợi nhuận hàng ngày và rút vốn bất kỳ lúc nào mà không bị mất lợi nhuận.

Được Công ty TNHH MTV quản lý quỹ ACB (ACBC), Công ty cổ phần quản lý quỹ PVI (PVI AM) quản lý đầu tư và Ngân hàng BIDV lưu ký. Quỹ ACBC, và Quỹ PVI AM sẽ thực hiện gửi tiền tại các ngân hàng, tổ chức tín dụng uy tín.

Trải nghiệm sinh lời miễn phí

3. Hạn Chế Trong Giao Dịch Thị Trường

Ngoài các yếu tố kinh tế vĩ mô, những hạn chế trong giao dịch cũng tác động trực tiếp đến hiệu quả đầu tư của nhà đầu tư.

Thanh khoản thấp và tác động đến thị trường

Mặc dù thị trường chứng khoán Việt Nam có giá trị giao dịch hàng ngày vượt mức 1 tỷ USD, vấn đề thanh khoản vẫn là một thách thức lớn. Điều này được thể hiện qua việc nhà đầu tư trong nước chiếm đến 90% giá trị giao dịch, cho thấy sự phụ thuộc lớn vào dòng vốn nội địa.

Biến động chỉ số không phản ánh đúng thực tế

Ông Nguyễn Thế Minh, Trưởng phòng Phân tích và Phát triển Sản phẩm Khách hàng Cá nhân tại Chứng khoán Yuanta Việt Nam, nhận định:

“Việc nâng cao yêu cầu thanh khoản cũng giải quyết một vấn đề phổ biến trên thị trường chứng khoán Việt Nam, nơi một số cổ phiếu vốn hóa lớn có thanh khoản giao dịch thấp, khiến các chỉ số không phản ánh đúng xu hướng thực tế của thị trường.”

Rào cản hành chính và quy định

Ngoài vấn đề thanh khoản, thị trường còn đối mặt với những rào cản đến từ quy trình hành chính phức tạp, chẳng hạn như:

• Các thủ tục hành chính thường mất nhiều thời gian.
• Quy trình chuyển nhượng và mua bán đất đai không đơn giản.

Hạn chế về cơ sở hạ tầng

Cơ sở hạ tầng thị trường chưa được hoàn thiện cũng ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả giao dịch. Việt Nam hiện đứng thứ 77/180 quốc gia trong Chỉ số Cảm nhận Tham nhũng năm 2022. Những yếu tố này làm tăng thêm rủi ro, đòi hỏi nhà đầu tư phải cân nhắc kỹ lưỡng trong chiến lược của mình.

Biện pháp giảm thiểu rủi ro

Để đối phó với những hạn chế trong giao dịch, nhà đầu tư có thể:

• Tìm hiểu kỹ về thanh khoản của cổ phiếu trước khi đầu tư.
• Tập trung vào các cổ phiếu có thanh khoản cao và vốn hóa lớn.
• Lên kế hoạch thoát hàng linh hoạt để ứng phó với biến động.
• Theo dõi sát sao các thay đổi trong quy định giao dịch.

4. Tiêu Chuẩn Quản Trị Doanh Nghiệp

Tiêu chuẩn quản trị doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu rủi ro đầu tư, đặc biệt sau những hạn chế trong giao dịch thị trường. Đây là một yếu tố mà nhà đầu tư cần đặc biệt lưu ý khi tham gia thị trường Việt Nam. Theo đánh giá năm 2024, các công ty đại chúng quy mô lớn chỉ đạt điểm quản trị trung bình 76%, cho thấy vẫn còn nhiều điểm cần được cải thiện.

Thách thức về minh bạch thông tin

Một trong những vấn đề lớn nhất là việc công bố thông tin chưa đạt chuẩn quốc tế. Hiện tại, chỉ khoảng 10% công ty niêm yết cung cấp thông tin và báo cáo tài chính bằng tiếng Anh. Điều này gây trở ngại cho nhà đầu tư nước ngoài trong việc đánh giá và đưa ra quyết định đầu tư.

Ông Vũ Chí Dũng, Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế thuộc UBCKNN, nhận định:

“Cần tăng cường khả năng tiếp cận thông tin một cách công bằng và minh bạch cho nhà đầu tư nước ngoài.”

Hạn chế trong cấu trúc quản trị

Nhiều doanh nghiệp Việt Nam xuất phát từ mô hình gia đình, dẫn đến những hạn chế trong quản trị:

• Cấu trúc không rõ ràng, hệ thống lưu trữ hồ sơ chưa đạt chuẩn, và quyền quyết định thường tập trung vào một số cá nhân.

Những vấn đề này nhấn mạnh sự cần thiết của việc tuân thủ các tiêu chuẩn báo cáo tài chính quốc tế.

Tiêu chuẩn báo cáo tài chính

Việc áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) vẫn còn hạn chế. Hiện chỉ có khoảng 50-60% doanh nghiệp Việt Nam đã hoặc dự định áp dụng chuẩn mực này. Ông Đỗ Văn Tâm, Phó Tổng Giám đốc HNX, phát biểu:

“Từ năm 2025, các công ty niêm yết sẽ phải thực hiện công bố thông tin định kỳ bằng tiếng Anh, với lộ trình bắt buộc nhằm nâng cao tính minh bạch. Để thị trường phát triển bền vững, doanh nghiệp cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về công bố thông tin và thực hiện quản trị doanh nghiệp tốt hơn.”

Xu hướng cải thiện

Cải thiện quản trị doanh nghiệp là một bước tiến quan trọng để giảm thiểu các rủi ro khác. Các doanh nghiệp vốn hóa lớn thường đạt điểm quản trị cao hơn 10% so với doanh nghiệp vốn hóa trung bình, và tương tự, doanh nghiệp vốn hóa trung bình cũng cao hơn 10% so với doanh nghiệp vốn hóa nhỏ.

Biện pháp phòng ngừa cho nhà đầu tư

• Chọn các công ty có mức độ minh bạch và quản trị tốt.
• Đánh giá kỹ lưỡng các báo cáo thường niên và quản trị.
• Theo dõi việc tuân thủ các quy định công bố thông tin.
• Tập trung vào doanh nghiệp vốn hóa lớn có điểm quản trị cao.

5. Độ Tin Cậy Của Hệ Thống Thị Trường

Vấn đề về hạ tầng kỹ thuật

Hệ thống giao dịch tại Việt Nam, đặc biệt là Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE), từng gặp không ít trục trặc. Trong quý I/2021, hệ thống công nghệ cũ kỹ của HOSE bị quá tải khi khối lượng giao dịch tăng cao, dẫn đến gián đoạn và làm giảm niềm tin của nhà đầu tư.

Cải tiến hạ tầng giao dịch

Để khắc phục tình trạng này, HOSE đã triển khai các biện pháp nâng cấp hạ tầng. Đầu năm 2024, sàn giao dịch đã thử nghiệm hệ thống mới. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn bị xếp vào nhóm thị trường cận biên bởi Morgan Stanley Capital International, do những vấn đề như hạn chế về hạ tầng, thông tin chưa minh bạch và các rào cản trong tự do hóa ngoại hối.

Áp lực từ ngành bán dẫn

Ngoài việc cải thiện kỹ thuật, sự phát triển mạnh mẽ của ngành bán dẫn cũng tạo thêm áp lực cho hệ thống. Dự kiến, đến cuối năm 2024, ngành này sẽ đạt giá trị hơn 6,16 tỷ USD. Các khoản đầu tư lớn trong lĩnh vực này, với quy mô hàng tỷ USD, đòi hỏi hạ tầng giao dịch phải được nâng cấp để đáp ứng nhu cầu.

Lời khuyên cho nhà đầu tư

Những hạn chế về hạ tầng thị trường khiến nhà đầu tư cần chuẩn bị kỹ càng hơn.

“Chúng tôi tin rằng các nhà đầu tư cần tập trung nâng cao kỹ năng phân tích tài chính để áp dụng hiệu quả hơn phương pháp đầu tư giá trị, một chiến lược đặc biệt quan trọng đối với những người ngoài ngành tham gia thị trường chứng khoán.”

Để đối phó với rủi ro từ hệ thống, nhà đầu tư nên cân nhắc:

• Chọn lựa công ty có nền tảng tốt và tiềm năng tăng trưởng lâu dài.
• Đa dạng hóa danh mục đầu tư và sử dụng các công cụ để giảm thiểu rủi ro.
• Theo dõi sát sao biến động thị trường, bao gồm lãi suất, tỷ giá và giá cả hàng hóa.

Kết Luận

Thị trường Việt Nam đang nổi lên như một điểm sáng cho đầu tư, mang đến cả cơ hội và thách thức cần được quản lý cẩn thận.

Chiến Lược Quản Lý Rủi Ro

Để đối mặt với các rủi ro đã được đề cập, nhà đầu tư nên cân nhắc các phương pháp quản lý rủi ro toàn diện. Dưới đây là một số gợi ý:

Ngoài các chiến lược truyền thống, công nghệ đang tạo ra những cơ hội mới trong việc quản lý đầu tư.

Vai Trò Của Công Nghệ Trong Quản Lý Đầu Tư

Điều này cho thấy sự số hóa đang thay đổi cách thức đầu tư tại Việt Nam. Với 85% người trưởng thành sử dụng smartphone, công nghệ đang trở thành công cụ không thể thiếu cho các nhà đầu tư.

Xu Hướng Phát Triển Thị Trường

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ. Năm 2021, số lượng tài khoản giao dịch mới đạt 1,3 triệu, tăng gấp ba lần so với 400.000 tài khoản năm 2020.

Lời Khuyên Thiết Thực

Từ những xu hướng này, nhà đầu tư có thể áp dụng một số biện pháp thực tế như:

• Lên kế hoạch đầu tư phù hợp với mục tiêu và mức độ chấp nhận rủi ro của bản thân.
• Tận dụng nền tảng số để truy cập thông tin và sử dụng các công cụ hỗ trợ đầu tư.
• Thường xuyên cập nhật kiến thức về thị trường và các xu hướng mới.
• Tham khảo ý kiến chuyên gia khi đưa ra các quyết định quan trọng.

Với sự phát triển không ngừng của công nghệ và các nền tảng đầu tư số, nhà đầu tư có thêm nhiều công cụ để quản lý rủi ro hiệu quả. Kỷ luật và sự kiên trì sẽ là yếu tố quyết định thành công lâu dài.